Aleksander Hilary Połubiński (1626-1679), syn Konstantego i Zofii z Sapiehów, pisarz polny litewski, marszałek wielki litewski. Michał Obuchowicz w swym diariuszu pisał, że jest to „mąż w sztuce wojennej najbieglejszy, któremu więcej ufać zwykło wojsko niż innym”. Mimo swoich zasług jednak konsekwentnie był pomijany przy rozdawaniu buławy polnej litewskiej. W 1668 r. został starostą żmudzkim, a w 1669 r. otrzymał od króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego urząd marszałka wielkiego litewskiego. W zasobie Archiwum Głównego Akt Dawnych natomiast zachowały się dokumenty króla Jana Kazimierza, mocą których nadał Połubińskiemu plac na starym zamku w Nowogródku zwany Horodiszcze. Na placu tym wolno mu było zbudować dwór po uprzedniej zgodzie stanów Rzeczypospolitej, o którą miał starać się podczas sejmu.
Przywilej Jana Kazimierza nadający plac na starym zamku w Nowogródku Aleksandrowi Hilaremu Połubińskiemu; Warszawa, 24 stycznia 1662 r.
Jan Kazimierz z Bożey Łaski Król Polski Wielkie Xiążę Litewskie, Ruskie, Pruskie, Żmudzkie, Mazowieckie, Inflantskie, Smoleńskie, Czernihowskie a Szwedzki, Gottski, Wandalski dziedziczny Król
Oznaymuiemy tym listem przywilejem naszym komu to wiedzieć należy, iżeśmy urodzonemu Hilaremu Alexandrowi Połubińskiemu, pisarzowi polnemu WXL za prozbą onego plac zamku Nowogrodzkiego Starego w wale będący conferowali, jakoż y tym listem naszym daiemy y conferuiemy, pozwalając na tym placu się budować. Mocą którego listu naszego ma y wolen będzie urodzony Hilary Połubiński pisarz polny WXL zwysz mianowany plac w swoię obięwszy possesią spokoynie trzymać, dzierżeć, używać, na nim dwór budować y według swego upodobania onym dysponować wiecznemi czasy praevio [?] iednak na to Stanom Rzeczypospolitey consensu, o który się starać będzie na Seymie da Bóg przyszłym.
Na co dla lepszey wiary ręką się naszą podpisawszy, pieczęć WXL przycisnąć roskazaliśmy. Dan w Warszawie, dnia XXIV miesiąca January Roku Pańskiego MDCLXII panowania naszego polskiego XIII a szwedskiego XIV Roku.
(-) Jan Kazimierz Król
Plac Zamku Starego Nowogrodzkiego urodzonemu Połubińskiemu, pisarzowi polnemu WXL.
List Krzysztofa Wołodkowicza, wojewody nowogrodzkiego do Jana Charlińskiego, łowczego i podwojewodziego nowogrodzkiego polecający mu wprowadzić Aleksandra Hilarego Połubińskiego w posesję placu; 10 listopada 1664 r.
Krzysztof Wołodkowicz woiewoda nowogrodzki
Je[go] Msci panu Janowi z Charleza Charlińskiemu woytowi, łowczemu y podwoiewodziemu nowogrodzkiemu. Po zaleceniu chęci moich ponieważ Je[g]o Kr[ólewska] M[o]ść pan moy miłościwy wielmożnemu JMC panu Alexandrowi Hilaremu Połubińskiemu, pisarzowi polnemu WXL, Słonimskiemu staroście plac pusty do dispositi WMM przypadły w zamku JKMci nowogrodzkim na Horodiszczu będący conferować raczył, zaczym zlecam y upraszam WMM abyś WMM według tego JKMci przywileju pomieniony plac ograniczywszy do posesy JMCi panu pisarzowi polnemu podał. Oddaie mie za tym łasce WMM pana. D. 10 9bra A. 1664.
(-) Krzysztof Wołodko, woiewoda nowogrocky
[adnotacja] Roku tysiąc sześćset sześćdziesiąt piątego Mca marca trzeciego dnia ten list przez JM pana Michała Pienickiego do akt grodu nowogrodzkiego iest podany
Przywilej króla Jana Kazimierza potwierdzający nadanie placu na starym zamku w Nowogródku Aleksandrowi Hilaremu Połubińskiemu; Warszawa, 22 stycznia 1665 r.
Jan Kazimierz z Bożey łaski Król Polski, Wielkie Xiąże Litewskie, Ruskie, Pruskie, Żmuydzkie, Mazowieckie, Inflantskie, Smoleńskie, Czernihowskie a Szwedzki, Gotski, Wandalski Dziedziczny Król
Oznaymuiemy tym listem naszym komu o tym wiedzieć należy. Iż cośmy urodzonemu Alexandrowi Połubińskiemu, pisarzowi polnemu WXL pewny plac w Zamku naszym Nowogrodzkim na Horodyszczu leżący osobliwym przywilejem naszym conferowali, który urodzony Jan z Charlęża Charliński łowczy y podwojewodzy nowogrodzki za przywilejem naszym , a za listem od wielmożnego Krzysztopha Wołodkiewicza, wojewody nowogrodzkiego do siebie wydanym przerzeczonemu urodzonemu pisarzowi polnemu WXL w moc, dzierżawę y realną possessią podał y tego podania swego osobliwy list swoy wydał. Tedy my y do zwysz mianowanego przywileju naszego y do listu od urodzonego Charlińskiego łowczego y podwojewodziego nowogrodzkiego na podanie pomienionego placu danego stosując się, to prawo y possessią urodzonemu Alexandrowi Hilaremu Połubińskiemu, pisarzowi polnemu WXL na plac w Zamku naszym Nowogrodzkim na Horodyszczu leżący służące we wszystkich iego punctach, clausulach y paragrafach stwierdzamy, zmacniamy, powagą naszą królewską robuiemy y przy dzierżeniu y używaniu wyżey opisanego placu cale y nienaruszenie zachowujemy wiecznemi czasy. Co utwierdzając, daiemy ten list nasz, do którego pieczęć WXL na większą powagę wydać roskazaliśmy. Dan w Warszawie dnia XXII Msca January Roku Pańskiego MDCLXV panowania Królestw naszych polskiego y szwedzkiego XVIII Roku.
(-) Jan Kazimierz Król
Confirmatia prawa urodzonemu Połubińskiemu pisarzowi polnemu WXL na plac w Zamku Nowogrodzkim służącego
(-) Cyprian Paweł Brzostowski, Ref[erendarz] y Pisarz WXL
(AGAD, Archiwum Warszawskie Radziwiłłów, dz. X, sygn. 268)
Rycina z wizerunkiem Aleksandra Hilarego Połubińskiego z laską marszałkowską ze zbiorów gabinetu rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego; źródło: Wikipedia