Księgi Metryki Koronnej kryją w sobie wiele różnorodnych typów dokumentów. Jednym z nich jest list zaręczny, czyli pisemny nakaz, aby nie dokonywano żadnego gwałtu pod groźbą stosownej kary. 4 marca 1744 roku taki właśnie list wydał król August III. Skierował go do mieszkańców Księstwa Inflanckiego, aby nakazać im przestrzeganie praw publicznych, powstrzymać zachodzące między nimi awantury i ukrócić odbywanie zakazanych pojedynków. Z formuły koroboracyjnej (zapowiadającej środki uwierzytelnienia) dowiadujemy się, że dokument ten został opieczętowany dwiema pieczęciami: koronną i litewską. Działo się tak zawsze ilekroć dokument dotyczył spraw inflanckich.
List zaręczny do obywatelów Księstwa Inflanckiego na zabieżenie scysjom i zawziętościom tamże powstającym; Drezno, 4 marca 1744 r.
August Trzeci z Bożej Łaski król polski etc.
Wiadomo czyniemy komu o tym wiedzieć należy, mianowicie urodzonym dygnitarzom, urzędnikom i całemu rycerstwu obywatelom Księstwa Inflantskiego, iż jako doniesiono nam jest o wzmagających się co raz bardziej domowych w Księstwie Inflantskim scysjach i niebezpiecznych dla spokojności publicznej między obywatelami emulacyjach [rywalizacjach] względem konkurencji do urzędów ziemskich i z okazji zerwanego jeszcze przed dwiema laty elekcyjnego sejmiku. Kiedy cierpliwości przystojnej w sobie nie zachowując, ani się prawem pospolitym obchodząc, nie tylko prywatne zawziętości przez nienależyte sposoby przeciwko sobie wynurzają, jawne na cudze zdrowie i życie zmowy i pochwałki czynią, zakazane Boskim i ludzkim prawem pojedynki między sobą zamyślają, ale też sejmiki na obieranie kandydatów przez niezwyczajne środki, contra praescriptum [wbrew przepisom] praw Rzeczypospolitej, z ujmą i uszczerbkiem iurium nostrorum maiestatorum [praw naszych królewskich] praktykować usiłują, przez co zgodę i jedność między obywatelami Księstwa tego rozrywają, pokój wewnętrzny mieszają do tumultów i złych konsekwencji, pochop i przyczynę dają.
Tak zabiegając wcześnie dalszym z takowych okoliczności powstać mogącym zawieruchom, podobnych nie chwalebnych i nienależytych postępków i zajmujących się z niebezpieczeństwem spokojności publicznej żwawości, władzą i powagą naszą królewską serio zakazujemy oraz wszystkich urodzonych dygnitarzów, urzędników, obywatelów, szlachtę Księstwa Inflantskiego teraźniejszym listem naszym upominamy, ażeby się w przystojnej między sobą zachowali skromności, na sejmikach i zajazdach tumultuarie et violenter [awanturniczo i gwałtownie] sobie nie postępowali, do zakazanych się pojedynków nie brali, ale się spokojnie we wszelakich okazjach, osobliwie przy obradach publicznych, według opisania prawa Rzeczypospolitej sprawowali pod winami na każdego przestępującego te nasze upomnienie za słusznym dowodem, pro qualitate excessus [zgodnie z właściwością występku], z prawa się ciągnącemi. Czego pilnie i usilnie przestrzegać urodzonym starostom naszym zalecamy. Ten zaś list dla lepszej wiary ręką własną podpisawszy, pieczęciami koronna i litewską zatwierdzić rozkazaliśmy.
Dan w Dreźnie, dnia IV miesiąca marca, Roku Pańskiego MDCCXLIV, panowania naszego XI roku
(AGAD, Metryka Koronna, sygn. KK 105, s. 175-176)
Comments