top of page
  • Zdjęcie autoraAGAD

„Ażeby między przyszłemi małżonkami życzliwy afekt y miłość małżeńska gruntowniej się krzewiła”

August II to jeden z najdłużej panujących władców Polski, który znany był ze swego zamiłowania do płci pięknej, a o jego niezliczonych romansach krążą legendy. I chociaż z poślubioną w 1693 r. małżonką Christjaną Eberhardyną Hohenzollern-Bayreuth miał tylko jednego syna, Fryderyka Augusta (późniejszego króla Augusta III), to jego nieślubne potomstwo jest bardzo liczne. 11 dzieci z nieprawego łoża uznał oficjalnie za własne i nadał im tytuły szlacheckie. Wśród tego grona jest rodzeństwo Fryderyk August i Maria Aurora Rutowscy, zrodzeni z Turczynki Fatmy. Fryderyk August (1702-1764) zrobił karierę wojskową i uzyskał stopień feldmarszałka. Maria Aurora (1706-1746) natomiast poślubiła w 1724 r. Michała Bielińskiego. Małżeństwo to okazało się nieudane i po 8 latach zakończyło się rozwodem. Maria Aurora w 1737 roku wyszła ponownie za mąż za sabaudzkiego arystokratę w służbie saksońskiej, hrabiego Claude Marie de Bellegarde.

W aktach Metryki Koronnej zachował się tekst intercyzy przedmałżeńskiej sporządzonej w 1724 roku pomiędzy Michałem Bielińskim a plenipotentami Augusta II. M. in. na jego mocy król zobowiązał się do wypłaty odpowiedniego posagu oraz obiecał mieć wzgląd na swego przyszłego zięcia podczas obsadzania wakujących urzędów.


Między jaśnie wielmożnemi ichmościami pany Józefem Wandalinem z Wielkich Kończyc Mniszchem, marszałkiem wielkim koronnym, sanockim, jaworowskim, gołąbskim etc. starostą, Janem na Słupowie Szembekiem, kanclerzem wielkim koronnym, łomżeńskim, grudziądzkim etc. starostą, Jakubem Henrykiem Flemmingiem, koniuszem WXL jako plenipotentami od najjaśniejszego króla JMCi Augusta Wtórego Pana Naszego Miłościwego per speciale dyploma plenipotentiae ad infrascripta peragenda postanowionemi z iedney, a wielmożnym JMCią panem Michałem Bielińskim, niegdy jaśnie wielmożnego JMCi pana Jana Kazimierza Bielińskiego, marszałka wielkiego koron[nego] z jaśnie wielmożną jey MCią panią Ludowiką z Raciborska Morsztynową tegoż JW. JMCi pana marszałka w. koronnego małżonką teraznieyszą pozostałą wdową spłodzonym synem z drugiey strony, zawarty iest magna ich MCiów contrahentium deliberatione et maturo adhibito Consilio kontrakt małżeński niżey opisany takowymi kondycyami:

1-mo, że JKMc P. Nasz Miłościwy maiąc osobliwą pamięć na zasługi sobie pomienionego jaśnie wielmożnego niegdy JMCi pana marszałka w. koronnego świadczone, przez estimacyą partykularną jeym MC pani marszałkowey w. koronney wdowy y zacnego domu ich MCiów pp Bielińskich, także maiąc wzgląd na qualitates tegoż IMCi pana Bielińskiego marszałkowicza koronnego, stosując się oraz do wyroków boskich, od których sortes każdego postanowienia dependent, dać raczy in sociam vitae temuż JMCi panu Bielińskiemu marszałkowiczowi koron[nemu] córkę swoję naturalną per specjale diploma legitimata[m] jey MC pannę Maryę Aurorę graffównę Rutowską y aktowi weselnemu dzień trzydziesty miesiąca września w roku teraznieyszym tysiącznym siedemsetnym dwudziestym czwartym naznacza.

2-do, deklaruie przytym z dobrotliwey łaski swoiey JKMc PN Miłościwy pomienioney jey MC pannie graffównie Rutowskiey posagu summę pięć kroć sto tysięcy tynfów, która dwiema rathami będzie zapłacona. Pierwsza ratha dwakroć sto pięćdziesiąt tynfów w Warszawie praeviam z tey summy 250 tysięcy tynfów per neosponsos skarbu Je. Kr. MCi quietatione et eiusdem summae in bonis terrestribus mundis et liberis in Regno per inscriptionem donationis lub obligationis in personam samey jey MCi panny RUtowskiey et eius successorum recognoscendam locatione, którey lokacyi summy in Regno jaśnie wielmożni ich MC PP plenipotenci lub ich MCiow substituti attendent wypiczona bydź ma z skarbu JKMCi we dwie niedzieli po jarmarku lipskim po Wielkiej Nocy w roku da Pan Bóg przyszłym tysiącznym siedemsetnym dwudziestym piątym. Druga takowa ratha 250 tysięcy tynfów podczas jarmarku na Nowe Lato w roku tysiącznym siedemsetnym dwudziestym szóstym przypadającego w Lipsku liczona y tamże w Saxoniey in fundo Staier dicto od skarbu JKMCi praeviam eius quietatione per eosdem neosponsos recognoscenda lokowana będzie dla teyże JMCi panny Rutowskiey y sukcesorów jey MCi.

3-tio, poki zaś przerzeczona summa kapitalna pięciu kroć sta tysięcy tynfów ze skarbu JKMCi realiter wyliczona nie będzie, poty prowizya od niey a tempore praesentis contractus per sex a cento skarb JKMCi płacić będzie takowym sposobem. To iest trzy częśći teyże prowizyi powinny bydź oddawane ze skarbu JKMCi do rąk własnych pomienionego JMCi pana marszałkowicza koronnego albo plenipotenta JMCI et ad liberam dispositionem jego cedent. Czwarta zaś część teyże prowizyi od stu dwudziestu pięciu tysięcy należąca do rąk własnych JKMCi panny graffowney Rutowskiey przyszłej da Bóg JKMCi marszałkowicza koronnego małżonki lub plenipotenta jey MCi. Na jey własne potrzeby skarb JKMCi praeviam quietatione eius oddawać będzie.

4-to, skoro zaś ratha capitlis summae zapłacona będzie, tak zaraz od tey zapłaconey cessabit provisio y a residua tylko ratha non exsoluta skarb JKMCi do płacenia prowizyi będzie obligowany.

5-to Insuper JKMC z clementiey swoiey declarować raczy dla wygody neosponsorum, aby w Warszawie mieli gdzie rezydować. Dwór iaki z obiciami et cum necessaruus aliis requisitis obmyślić y on jure perpetuo jey Mci pannie graffownie Rutowskiey rezygnować kazać.

6-to do tego wyprawę przystouną z equipażem proporcyonalnym z szczodrobliwości swoiey JKMC pomienioney jey MCi pannie graffownie Rutowskiey dać obiecuie.

7-mo, deklarować ieszcze raczy JKMC wszelkie swoie pańskie respekta JMCi P marszałkowiczowi koronnemu świadczyć w podaiących się wakansach urzędów y dóbr królewskich y osobliwy wzgląd mieć na osoby ich MCiów neosponsorum, a gdyby per cessionem dóbr JKMCi nabywał JMC P marszałkowicz, tedy JMC swoią przyszłą małżonkę in solidum do nich przypuszczać będzie y jura communicativa na królewszczyzny u króla JMCI uprosi.

8-vo, ażeby zaś między ich MCiami przyszłemi małżonkami życzliwy afekt y miłość małżeńska gruntowniey się krzewiła, zaraz po ślubie y po weselu naydaley w tydzień mutuam advitalitatem [wzajemne dożywocie małżonków] w grodzie warszawskim albo w Metryce Koronney sobie zapisać maią.

9-no, obliguie się zaś JMC pan Bieliński tak dysponować dochodami swemi y te które JMC panna graffowna Rutowska z sobą do JMCi wniesie z łaski JKMCi, aby z nich była condigne sustentowana.

10-mo, deklariue do teg JKMc z swej ku domowi ich MCiów PP Bielińskich łaskawości, że in casum sterilitatis jey MCi panny graffowney gdyby bezdzietnie umarła, tedy summa 250 tysięcy tynfów w Polsce lokowana jey MCI pannie graffownie Rutowskiey służąca ma cedere IMCi panu Bielińskiemu y sukcesorom JMCi. A druga summa extra Regnum, to iest w Saxoniey in fundo Staier locata in tali casu żeby bez potomstwa zeyść miała z tego świata, powinna cedere JMCi panu Rutowskiemu, rodzonemu bratu jey MCI y sukcesorom Jego MCi.

11-mo, pro securitate zaś tey summy pięć kroć sto tysięcy tynfów posagowey wypłacenia JKMC wszytkie swe pałace cum omnibus mobilibus, które tu w Polscze ma invadire et hypothecare raczy przyszłym da Bóg małżonkom. Ten zaś kontrakt małżeński że JKMC PN Młciwy aprobować y ratyfikować będzie spondent ich MC PP plenipotentes, który rękami swemi cisz JM Ich MC PP plenipotentes, także y JMC P marszałkowicz koronny z jaśnie wielmożnym JMCią panem cześnikiem koronnym, bratem swoim rodzonym starszym y innemi Ich MCiami przyjaciółmi swemi podpisuią.

Działo się w Warszawie dnia XXX miesiąca września Roku Pańskiego tysiącznego siedmsetnego dwudziestego czwartego.

§ 12-mus, waruie się też to ninieyszym kontraktu punktem, że gdyby bezdzietnie z tego świata jey MC panna graffowna Rutowska ześć miała, ani dispositiey ządney bonorum mobilium, które z łaski JKMCi ma y mieć będzie nie uczyniła, tedy JMC P graf Rutowski brat rodzony in his mobilibus bonis ubique locorum succedere. Dwór zaś w Warszawie stoiący z łaski króla JMCi offiarowany in tali casu sterilitatis JMC P Bielińskiemu marszałkowiczowi koronnemu y sukcesorom JMCi będzie należeć.

Vincentius [Santini] archiepiscopus trapezuntinus N. apostolicy locus sigilli, J[ózef] Mniszech MWK [marszałek wielki koronny] iako plenipotent z woli JKMC PNM (locus sigilli), Jan Szembek kanclerz w[ielki] kor[onny] jako plenipotent z woli JKMCi PNM (locus sigilli), Jacobus Henricus comes a Fleming uti plenipotentarius regius (locus sigilli).

Michał Bieliński (locus sigilli), F[ranciszek] Bieliński CKZPP (locus sigilli), Kzmrz [Kazimierz] X Czartoryski Pod[kanclerzy] WXL (locus sigilli), Stanisław Ciołek Poniatowski pods[karbi] w[ielki] WXL (locus sigilli).


137 wyświetleń0 komentarzy

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie
bottom of page